آيتان & آرزولار

قيز آدلاري

ائل آبا:مادر،خواهربزرگتر

آباقاي:عنواني براي خطاب به بانوان مسن ومحترم

آپا:بزرگ،خواهربزرگتر

آچا :خوشايند،مادر،بانوي مسن درخوراحترام

آچاليا:نام گلي است

آچقين گول :گل شكفته شده

آچيق گول :غنچه يا گل شكفته شده

آديگول :آنكه نامش همچو گل است

آدينا :نام كوهي معروف كه شهرزنوزازبلاد آذربايجان رادربرگرفته

آرايلي :دختر پاكنام،همچوماه پاك ودرخشان

آرزي :آرزو

آرسيتا :نام منطقه اي ازسرزمين ماننا درغرب همدان فعلي

آسانا: دختر زيبا 

آسليم :مفيد،داراي خيروفايده

آسوده :آرام، راحت، دنج ، آرامش يافته،آسوده گشته

آغان :شهاب آسماني،شراره آتش،شعله ،زبانه آتش

آغ بنيز:سفيد چهره،داراي صورت روشن

آغجاقيز:دخترسپيد پيكروسپيد چهره

آغجاگول :زيباهمچوگل سپيدرنگ،كاملا سفيد

آك ايپك :ابريشم سفيد،پارچه ابريشمي سفيد رنگ

آك چيچك :گل سپيد رنگ

آكچين :معصوم ،پاكدامن،آبرومند

آك ييلديز:ستاره درخشان،جسم آسماني سفيد رنگ

آلا گؤز:چشم درشت وآبي رنگ،چشمان شيفته كننده درخشان

آلاله :لاله سرخ

آلانور :نوردر خشان،برّاق

آلتيناي :ماه طلايي

آلتينلي :طلايي

آلتينيار :يارطلايي

آل چيچك :گل سرخ رنگ

آچيق :روشن ،آشكار، سعادت،نيكبختي*

آچيق گون :روزصاف وروشن *

آرال :جزايرنزديك به هم،مابين دوجزيره،رود دريايي كه دروسط دو خشكي باشد *

آرين :پاكيزه،خالص،درخشان،اصيل*

آسا :بسيار،فراوان،بي حد ومرز*

آغجا :سفيد رخسار،بسيارروشن روي،مايل به سفيدي *

آك بوداك :شاخه درختي كه سپيد رنگ است، بوته سفيد *

آكمان :كاملا سفيد بي گناه، پاك ومعصوم،آبرومند *

آك يورت :ميهن نيك،ايل وسرزمين آباد*

آلتان :طلا،شفق سرخ رنگ *

آلتين :طلا،فلزقيمتي وزردرنگي كه ضد زنگ مي باشد*

آلقا :پسنديدن،راضي شدن، دعاي خيربدرقه كسي ساختن،تعريف وتمجيد كردن *

آلقيش :ستودن،مدح گفتن،تعريف وتمجيد،تشويق *

آل كيم :رنگين كمان،قوس قزح *

آل گول :گل سرخ رنگ

آلگون :آفتاب سرخ

آلنار :انارسرخ

آلِو :زبانه آتش،داغ وپرحرارت *

آليشان : علف آهو

آمراق :عزيز،دوست داشتني،شيدا،شيفته،پاك وصاف *

آمول :صبو،حليم،ساكت،آرام،بانزاكت،مٶدب منظم *

آناشن :مادر شاد ومسرور

آناك :خاطره،هديه،حافظه *

آناگول :گل مادر،گلي كه همچومادرباشد(منظورازگل همان فرزند است)،دخترزيبا،برتر

آنايار :دوست ويارمادر

آنداچ :خاطره،هديه ،يادگار،ارمغان*

آنسال :مربوط به قوۀ تفكر،عقلي *

آنليك :فهميده،عقل،ذهن *

آنناك :يادگار،خاطره *

آني:خاطره،به يادآوردن  *

آي :ماه ،روشن،زيبا،براق،جذاب وگيرا *

آي بن :آفريده شده همانند ماه،جذاب ودرخشان همچون ماه

آي بنيز:ماه چهره،آنكه سيمايش مثل ماه باشد،زيباروي

آي پار :درخشنده وفروزان همانند ماه

آيپارا :ماه نو،هلال ماه *

آي پري :زيبامانندماه

آيتاج :تاجي كه همانندماه درخشان وبرّاق باشد،زيبا،ناطق*

آيتار :بشارت دهنده

آيتارشن :قاصدشادي

آي تن :ماه پيكر،همچون ماه،زيبا،خوش قدوقامت،خوشايند

آي جامال :ماه رخسار،آنكه صورتي زيباهمچون ماه داشته باشد

آيجان :پاكدل،دختري كه تن وروانش به پاكي ماه باشد

آي چيچك :گل آفتابگردان

آيدا :درماه،گياهي خوشبوكه دركنارآب بصورت خودرومي رويدويا گياهي بنام« قايتارما» يا «بئش مارماق »كه كاربرد طبّي دارد  

آي دار :كاكل،يال

آيداشن :شادي وسروردر ماه

آيداگول :گلي كه در سطح كره ماه روئيده باشد يااز ماه آورده شده باشد ،گل ماه .زيبا ،خوب روي

آيدان : آفريده شده ازماه،ايجاد شده ازماه زيبا چهره اي كه از ماه آمده باشد ،نيكو چهره همانندماه

آي دينچ :استواروپابرجا چون ماه برّاق،درخشان،انبوه *

آيرال :مستثني،آنكه استثنا شده باشد *

آي سِئو :دوست داشتني مثل ماه *

آيسان :شبيه به ماه،مانند ماه *

آي سَل :سيل نورماه،پرتوماه،زيباودرخشان چون ماه

آي سَن :همانند ماه هستي،به ماه مي ماني

آيسودا :ماه درآب

آي سون :ارمغان ماه،هديه ماه

آي سونا :سوناي ماه،قويي كه پرهاي سرش سبزرنگ بوده تعلق به ماه داشته باشد ،زيباچهره اي كه اختصاص به ماه دارد

آي سوي :آنكه ازماه باشد،ازنسل ماه،برازنده ونيك خوي*

آي سين :مثل ماه هستي،همانند ماهي،زيبا هستي*

آيشان :شناخته شده چون ماه،مشهور،نامداروشهير

 آيشن :مثل ماه صاف ودوست داشتني

آي فَر :سفيد مثل ماه ،نورودرخشش ماه،زينت ماه

آي قاش :داراي ابرواني همچون هلال ماه (در شعر كاربرد بسياردارد )

آي قيز:دختري كه ازماه آمده باشد دخترزيباوخوشايند

آي گئن :مرتبط با ماه،دوست بسيارنزديك وهمدل،همراز*

آي گول :گل ماه،زيبا همانند ماه

آيلا :هاله اطراف ماه وسايرسيارات،شفق،درخشش

آيلار :ماه ها

آيلان :همراه ماه،شبيه به ماه

آيلين :دايرۀاطراف ماه،هاله

آيمان :انسانِ ماه،آنكه ازماه باشد،زيبا چون ماه *

آيمان :مثل ماه

آيناز :زيباچهره اي كه نازوعشوه داشته باشد،مهناز

آي نور :نوراني مثل ماه ،پرتو ماه،درخشان چون ماه

آي نيسه :بانويا دختري كه چون ماه زيباباشد

ائتكين :تأثيرگذارنده،مؤثرواقع شونده،فعّال،اقدام كننده *

ائتناز :نازكن

ائل آي :ماه ايل،زيباروي طايفه 

ائلبالي :شيرين وعسل ايل وطايفه

ائل بَزَر :زينت طايفه،زيباچهرۀ قبيله،انسان نيكوي ولايت   

ائل بزه ر:زينت دهندۀ ايل وطايفه

ائلتاج :تاج ايل ،شخص مورد احترام خلق،زعيم ورهبرسرزمين*

ائلتاش:هم ايل ،هموطن،هم طايفه

ائلچين:لايق ايل ،براي مردم وايل

آئل سئوَر :عاشق وشيفتۀ سرزمين وايل

ائلكين :ميهمان،سياحت كننده*

ائلگين :غريب ،مهاجر،آنكه ازخانه وكاشانه اش مهجورمانده باشد*

ائل ناز (الناز) :نازنين قوم،زيبا وعشوه گرطايفه

ائوين:هسته يادانه،تخم،مايه واصل هرچيزجوهروعصاره

اَبرَن :دنيا،كائنات،سما وفضا *

ابرو:خطوط موج داركشيده شده برروي لوحه هاي آهني وكاغذ يا پارچه،نقوش طبيعي موجود درسطح سنگ مرمر،خط يا خراش،درزبان فارسي نيزبه معناي ابرو وابرسياه است

أ دا (عربي )نازوعشوه،رفتار وسلوك،طرز،اسلوب،اجرا وايفا نمودن

أرسن :شبيه به قهرمانان وجوانمردان*

أ ركانا :آزاد،مختارومستقل

أرگم :نازنين من،محبوب من

أرگول :همانند گل،انساني نظيرگل*

أرمغان :هديه،تحفه

أرمَن :لايق حرمت واحترام،خوش يمن ومبارك

أسمر:گندمگون

أسيم :وزش باد،شدّت باد،مه

أسين :مه صبحگاهي،نسيم سحري،الهام،احساساتي شدن،هوس*

أليك :جيران،آهو،غزال كوهي

اوتكو :سر انجام نيك،ظَفَر*

اود آنا :مادرآتش

اود دنيز:درياي آتش

اودشَن :شاد آتشين وپرحرارت

اوروز:بخت وطالع ،خوشبخت،ماه،روزه داري،ماه صيام (رمضان )*

اوزاي :فضا،عالم لايتناهي *

اوزوك :انگشتر

اوستون :بهتر، درسطحي برتر*

اوسلو:صاحب كمال،عاقل،آرام *

اوغور :موفقيّت،نيكي،بخت ،طالع

اوغورلو :شخص خوش يمن ومبارك وخجسته،مايۀ بركت *

اوكاي :بيانگراحساس رضايت وخوشنودي است،احسنت،آفرين،بسيار نيكو

اولجا :غنيمت،بخشش وعطا *

اولجاي :بخت،طالع،اقبال *

اولدوز:ستاره

اولكان:بسياربزرگ،عظيم*

اولكَر:هفت ستاره خوشه پروين،ثريّا

اولگون :رنگ آبي،به رنگ آب

اولوس:ملّت،خلق،قوم وطايفه*

اوماچ :اميد،مقصد وهدف،آرزو

اوماي :الهه

اوميده :آرزو،آمال،خواسته

اوناي :شريف، نامدار،پرآوازه*

اونسال :بسيارمشهور*

اونلو :شهيروپرآوازه،جذّاب وگيرا*

اويسال :حرف شنو،مطيع *

ايپك :تارهاي بسيارظريف ودرخشان ابريشم

ايپك تن :داراي پيكري لطيف وظريف نظيرابريشم

ايپك نور:برّاق

ايزگي :عاقل،باهوش وباذكاوت،عادل ومنصف *

ايزيناز:خوش اثر

ايستَر :خواستن،طلب نمودن *

ايستَك :آرزو،خواسته،مراد

ايشيك :روشنايي،فروغ،تابناكي*

ايشيل:منوّرشدن،درخشيدن،فروغ،پرتو

ايشيلار :تابنده ،منوّر ،درخشنده *

ايشيلاك :براق وتابناك،داراي درخشش وپرتو*

ايشين :اشعه ،شعاع نور،پرتو،شفق

ايشين سو :درخشش آب،روشنايي حاصل ازبازتابش نورتوسط آب *

ايلدَش :متولد شدگان در يك مكان *

ايلدير:روشنايي ،برق زدن ،درخشش

ايلقيم :سراب

ايلك آي :ماه نو ،ماه هلال *

ايلك ايز:اولين نشانه ،نخستين علامت *

ايلكناز:اولين ناز (اولين دختر خانواده )

ايلگي :مناسب،ارتباط ووابستگي،كنجكاوي

ايلمَن :وابسته به ايل وطايفه*

اينجي :دُرّ،مرواريد،بسيار تابناك

اٶزآيتان :كاملا شبيه به شفق*

اٶزآيسان :نظيرماه

اٶزبال :عسل اصل وحقيقي

اٶزبَن :خال ويژه ومادرزاد

اٶزبيل :آنكه داراي دانشي خاص است،باسواد وآگاه *

اٶزپينار:منبع آب منحصربه فرد،آب حيات بخش وزلال چشمه

اٶزجان :تَني،عزيزومحبوب*

اٶزدَش:فاقد تفاوت،كاملا يكسان*

اٶزدَك :ماده،ماتريال،تنۀ درخت*

اٶزگو :منحصربه فرد،خاص وويژه*

اٶزگول :ويژگي،گونه ونوع

اٶزگولَچ :آنكه خنده منحصربه فردي دارد،داراي طرزخنده اي ويژه *

اٶزگونَش:نظيرخورشيد*

اٶزَل :چيره دست وماهر،ويژه،مخصوص،جداگانه*

اٶزلَر:حسرت كشنده،دلتنگ *

 اٶزلَم :درذوق وشوق ديدار كسي يا چيزي بودن،حسرت،آرزو*

اٶزن :توجه واعتناي جدي *

اٶزيورت :سرزمين مادري،ميهن،ايل ووطن وطايفه*

اٶكه :تيزفهم ،باهوش،متفكروعاقل *

اٶگه :متفكر،عاقل،وزير،مشاور

اٶن ايز:اوّلين اثر،نخستين راه

اٶوگول :لايق تعريف وتمجيد

اٶيوك :هيجان حاصله ازحس عشق ومحبّت،جوش وخروش عشق *

باخيش :نگاه

بادام گؤز :چشم بادامي

باريش :صلح،آتش بس،آشتي

بارينج :شبدركوهي

باغيش :بخشيدن،هديه نمودن،عطا

بالا :اولاد،فرزند،نوزاد

بال سان :شيرين همانندعسل،متعلق به عسل

باللي: تركيب شده باعسل،شيرين ولذّت بخش همانندعسل

باياز :دراصل بياض است ؛كاملا سفيد

بايان :خانم ،بانو

بايراق :تكّه پارچۀ رنگي كه بررويش علامت با نشان خاصّ يك دولت ،خلق ،حزب ويا تشكيلات ومؤسسه اي باشد

بَتي :تصويركردن ،چهره وصورت،فرم،اندام وپيكر،قدوقامت

بَتيك :مكتوب،نامه،نوشته هاي رسمي،سند،دعاي مكتوب

بَديز:زيبا ،خوش قدوقامت،ظريف

بَگَنچ :خوشايند ،پسنديده ومطلوب

بَزَك :نقش ونگار ،آرايش وزينت

بَلگَن :شايسته ،لايق ،سزاوار

بَلگَين :واضح،بارز وآشكار،روشن

بَنزَر :شبيه ،نظير،مانند ،شايسته ،مناسب

بَن شَن :من خوشبخت هستم ،بختيار ونيك اقبالم ،من شاد ومسرورم

بنفشه :مَنَكشه

بَن گول :گل ويا شكوفه خالدار

بَنگين :دائمي ،جاويدان وابدي

بَن لي:آنكه در چهره ويا پيكرش خال داشته باشد ،داراي خال يا لكه

بَنيجه :ابدي، جاودان ، بي انتها ،ماندگار وهميشگي

بولود:ابر ،بخار

بيرجه :واحد ،تك ،يگانه ،يكي

بيرسَن :آنكه يكي باشد،بي بَديل،يكّه وتنها

بير گول :گل بي مثل ومانند،گل يگانه وَبديل 

بيلگه :عالم ،انسان مُدرك ،صاحب معلومات ومحفوظات ذهني عميق ووسيع

بيلگي :علم ودانش ،سواد ومعلومات ،معرفت وآگاهي

بيلگين :عالم ،صاحب دانش وفضيلت

پارلا :بدرخش!تابناك شو !

پارلار :نور مي افشاند ،مي درخشد

پارلاش :روشني ،درخشندگي

پارلاك :نورافشان ،بَرّاق وتابناك

پَتَك :كندو

پَك اؤز :داراي صبرواستقامت

پيرلانتا :برليان ،الماس تراش خورده ،سنگ ذي قيمتي كه در برابرنوربه رنگهاي زيبا ومتنوعي گرايد

پينار:چشمه ،چشمۀ جوشان آب اززمين

تئللي :دختري با گيسوي بلندوزيبا ،داراي زلفهاي زيباومُزيِّن  

تئل نار:زيبارويي كه موهايش درخشان چون آتش است

تئلناز:دختري با گيسوي ناز وقشنگ

تئل نور :داراي موهاي شفاف وبرّاق

تابراك :سرزنده ،زرنگ وكاري ،قبراق وسرحال *

تاتلي :بامزه وبانمك

تاچلي:آنكه تاج برسرداشته باشد

تارو :به حالت ظريف درآورنده ،به هيجان آمدن ،عصباني گشتن

تاريم :چادر ،خانه ،مكان ،سر پوشيده

تالكوك :محل اتصال كوه هابه همديگر

تان آك :سرخي افق ،عجيب وغريب *

تان آل :نظيرشفق ،مايۀ حيرت ،عجيب *

تان زَر:طلاي غير عادي وعجيب

تان سو :خارق العاده ،بسيارعجيب

تان گول:گلي كه صبح زود بشكفد ،گل صبحگاهي

تان ييلديز:ستاره ،زهره ،ونوس* 

تايسيز :بي همتا

تَجيم :تجارت ،خريد وفروش *   

تَرگول :گل نوشكفته ،شكوفه تازه

تَرنيسه :دختر جوان وبا طراوت

تَك آي :ماه يگانه ،ماه تك وبي همتا ،زيباروي بي نظير*

تَكسين :يكي يكدانه ،يگانه ،بي نظير

تَك گول :گل بي نظير،آنكه در زيبايي بي نظيراست

تَگير:ارزش ،بهاء ،قيمت *

 َتن آي :همانند وهمسان ماه ،نظيرماه

توپاز :نوعي سنگ الوان وقيمتي *

توراج :نوعي پرنده از تيرۀ ماكيان شبيه به مرغ باگوشت بسيار لذيذ

تويقو(دويغو):احساس ،عاطفه ،درك*

توران :نامي بود كه ايرانيان باستان به محل زندگي وسرزمين تركهانسبت دادند ،زيستگاه تركها *

تورانلي : اهل توران زمين،ترك *

تورك تَن :از جمعيت وتبار تركها*

تورمَن :مرغوب وبا كيفيت ،اعلا*

تورناز:دخترترك ونازدار

تولين :آنكه بسيار ظريف ديده مي شود، آينه

توماقان :گل نيلوفر

تونا :نام تركي رود« دوناي» كه پس از رود وولگا واقع در اروپا طولاني ترين محسوب مي شود*

جئيران : غزال ،آهو

جان ايپك : آنكه روح وقلبش همچون ابريشم لطيف وظريف است

جان سِئل :متعلّق به روح وجان ،زنده وجاندار

جان سونار:كسيكه جان ودلش رادر تَبَق اخلاص گذارد ،آنكه از جانش نيزدريغ نورزد

جان سوي : آنكه از تبارنياكاني نيكو وقدرتمند باشد *

جان شَن : مسرور وبانشاط ،خوشبخت ، خوشحال وسرزنده

جَرَن :جيران،گوزن ماده،كاربرداين نام بصورت «جَران »نيزديده مي شود

جيلوه لي :باناز وغمزه ،آنكه عشوه وكرشمه كند

جيلوه ناز : نازنين ،داراي ناز وغمزه ،عشوه گر

چئچئن: زيبا،برازنده وخوشايند*

چاغداش :معاصر، هم عصر، زندگي كردن در يك برهۀ زماني واحد *

چاغري : شاهين شكاري ،طرلان؛ دعوت كردن ،بيانيه ،فراخواندن *

چاغلار :آبشار، آبي كه جوشان وهمراه باغليان وكف جاري گردد *

چاغلايان : آبشار،آبشار مصنوعي ،آب يارودي كه از يك مكان مرتفع سرازير گردد *

چاقير : نام مخلوط با خاكستري ،پرنده شاهين تند وتيزودرشت *

چايلان :ماسه زار ،ريگزار *

چلنگ : حلقه گل ، تاج طلايي يانقره اي

چولپان : ستارۀ زهرياناهيد،ونوس *

چيچك :شكوفه ، گلهاي گياهان ودرختان كه داراي رنگها ورايحه هاي متنوّعند

چيچك ناز:نازنين همانند گل ،زيبا رخسارعشوه گر

چيلَك :گياه توت فرنگي وميوۀ آن

چيم ناز : بسيار ناز كننده ،داراي عشوه وناز

حاك سال :منسوب به حق وحقيقت ،درارتباط با حق*

حورال: آزاد، مستقل،آزاده*

خاتون:درزن ،عيال،زوجه وهمسر

خانيم :عنواني است مختص بانوان وبرگرفته از كلمه خان

خانيم زَر: خانمي نظير طلا

دادلي : خوشمزه،بامزه

داغشَن : شادي وسرور كوهستان

دالغا:موج

دانشن :فجر شادي

دَفنه : درخت هميشه سبزي كه ازبرگهايش درصنايع غذايي استفاده مي شود،درختچۀ غاز،درختچۀ برگ بو

دَنيز : بحر يا دريا ،آن بخش ازكره زمين كه ازآب پوشيده شده ،درياي آب شوري كه با خشكي احاطه شود،وسيع وگسترده،افزون،بي نهايت *

 دورا : قله كوه

دور تَكين : همچون دُرّ،نظير مرواريد ،عزيز ودوست داشتني

دوردانه:مركب ازكلمه عربي «دورّ»وواژۀ فارسي دانه مي باشد،دانه مرواريد،دُرّ،لٶلٶ،عزيزومحبوب،خلف يااولاد گرامي ودوست داشتني

دورنا:درنا

دوزگون : راست ودرست،عاري ازكجي وانحراف،مطابق باقاعده واصول ،بدون كمي وكاستي،كامل *

دوزلو: بانمك ،مليح ،باملاحت

دولغون: پر ،تمام

دولقون : تمام وكامل ،پروانباشته شده ، داراي مضمون،مهم،والا،برتر*

دونيا :كائنات ،كرۀ زمين ،عالم هستي ،عالم اجتماعي انسانها

دويسال : داراي احساس وعاطفه ،صاحب حس وادراك واندر يافت ظريف،حسّاس  

دويغو: درك ودريافت حوادث عالم خارج،قابليت فهم وادراك،متوجه شدن وآگاهي يافتن *

ديرليك :آسايش ،امن وامان ،آرامش ،حيات ،تفاهم وسازش متقابل ديكمَن: رأس ،نوك ،قلۀ كوه *

ديلَك: آرزو وخواسته،مراد،خواهش *

دٶكمن : جذاب،برازنده ولايق *

دٶنوش : مفهوم لفظي اش به عقب بازگشتن ومراجعت نمودن است ليكن مجازا به معني تغيير وتحول اساسي جهت توسعه وگسترش چيزي ونيز ترقي وپيشرفت مي باشد *

رشمه :روبان يا لنتي كه به منظور زينت استفاده مي شود

ريما : نام قديم در ياچه اروميه .

زئينَب :نگين سنگي قيمتي ،جواهرات ،زينت پدر

َزرتكين :دختر يابانويي كه نظيرطلااست ،همانند طلا

زَرخانيم :خانمي نظيرطلا ،زيبا روي

زَرلي :پوشانده شده باطلا ،مزيّن به طلا

زومرود (زُمُرد ): سنگي قيمتي وبراق به رنگ سبز

ژاريك :درخشنده ،منوّر

ژالين : شعله

ژَميس : ميوه ،ثمر

سئچكين : ممتاز،لايق گزينش ،برگزيده *

سئزال :داراي احساس ،درك كننده ،فهمنده ،حسَاس

سئزَر: آنكه بتواند درك كند*

سئل شن :سيل شادي

سئلناز : سيل ناز وعشوه ،دنيايي از قشنگي

سئودا (سودا):عشق ومحبّت،سُودا ،عشق شديد،ميل ورغبت،هوس وخواسته،آرزو

سئوديم :علاقه مند شدم ،پسنديدم *

سئوَر:دوست دارنده وعاشق،محبوب ودوست داشتني

سئوساي : احترام متقابل در عشق ورفيق

سئوشن : شادي را دوست دار

سئوكال : محبوبيّت داشته باش وزندگي كن ،حس صداقت درعشق

سئوگي :احساس علاقه ودوستي *

سئوگيم :بيان واژه «سئوگي»اززبان اول شخص مفرد *

سئوَن :دلباخته شونده *

سئوناز:نازدوست ،عشق ناز

سئويل :دوست داشتني ،لايق ، محبوب ، شايستۀ دوست داشته شدن

سئويم :جذّاب ،جلب كننده *

سئوين : خوشحال گشتن ، شادمان ومسرور شدن  *

سئوينج :حس شعف وشادي ،فرح

ساچلي :گيسوي بلند

ساچناز :دختري كه گيسوان قشنگي دارد

سارا :اين نام دراصل درزبان عبراني به معناي خانم وبانوي سالخورده وكبيره بوده وارد زبانهاي عربي وفارسي وتركي نيزشده است درتركي به معناي قوت وجسارت در فارسي نيز به معناي صاف وخالص ،پاك ونيكو و زيبا مي باشد

ساراي :ماه زرد و روشن،نام يكي ازآباديها درجزيرۀ شاهي درياچۀ اروميه .

سارين :ترانه

ساناز: بي همتا ،كم نظير

ساناي :محترم ،لايق احترام *

سايا : يك رنگ وبي ريا

سايات : داراي نام وجاه *

سايرا(سِهره ياسِيره ):آواز خواندن ،چه چه زدن ،بلبل *

سايراش:نجوا كردن ،زمزمه نمودن ،به آرامي آواز خواندن *

سايراو : پرندۀ آوازه خوان ،بلبل

سايقي:احترام ،حرمت ،ادب ونزاكت *

سايقين : حرمت نشان دهنده ، احترام گذارنده ،انسان شايسته احترام *

ساي گول :گل مورد احترام ،زيبارخساري كه لايق احترام است

سايلان:مورد احترام ،معتبر ومحترم *

سايلاو : نماينده ،وكيل ،برگزيده *

سايين : لايق حرمت ،محترم ،آنكه ديگران باوي محترمانه رفتارنمايند*

سَرپيل : پاشيدن ،پراكنده گشتن ،جهيدن

سَرمين :محجوب ،باحيا ،آبرومند

سرين :صبور بودن

سَلما : برگ درشت ،برگ پهن

سَلَن : صدا ،آواي موزون ،لحن خوش ودلنشين ،آهنگ *

سورمه : ماده اي كه بانوان بر چشم كشند ،كَحل

سوسن :دراصل «شوسانّا» است گياهي از تيره زنبق داراي برگهاي باريك ودرازوگلهاي زيباوخوشبوبه رنگ زرد يا كبود ياسفيد،اين نام ازاسامي بين المللي است

سولماز:آنكه تازگي وطراوتش راحفظ كند،هميشه شاداب،به دوراز پژمردگي

سومَر:قوم سومريان كه بنابه نظريۀ بسياري ازدانشمندان ازاقوام ترك بوده .*

سونا:قو،اُردك ،اردكي كه در ناحيۀ سرش پرهاي سبزرنگ دارد،جهت مدح زيبا رويان بسياربه كار مي رود

سونار: تقديم مي كند ،اهدا مي نمايد *

سونال:تقديم شده ،پيشكش شده ،عطا گشته ،هديه شده *

سوناي :آخرين شب طلوع ماه،عطا شده ،تقديمي*

سوندوس : ديبا ،پارچه ابريشمي لطيف وگرانبها

سون گول: آخرين گل متولد شده از مادر (فرزند دختر)

سيبئل:قطرۀ باران ،سنبل ،خوشۀ گندم

سيرما:گلابتون،رشته هاي نازك وظريف وباريك طلايانقره شبيه به نخ،رشته زرين،ياسمين

سيلا :ملحق شدن ،وصال*

شَن آي : ماه شادي بخش ،ماه خوشايند

شَنال : خوشحال ومسرور ،راضي وخوشنود ،شاد،دلخوش *

شَن ايز:علامت يااثر شادي بخش ،نشانۀ خوشبخت *

شَن سَس:خوش آوا *

شَن گول :گلي كه مايه خوشبختي است ،گل رضايت بخش

شَن ناز:دختر نازوشاد

شن يار : يارشاد وخوشحال

طرلان :بازشكاري،«طارلان»

فَرآي: نورماه ،مايه زينت وزيبايي ماه

فوليا : گل نسرين ،نرگس زرد

فوندا:علف جارو ياجاروب ،بيشه اي كه در آن علف ها وبوته هاي بسياري روئيده باشد،علفزار

قاراتئل :سياه مو

قاراجا:تيره رنگ،بُز كوهي

قاراگيله :انگور سياه دانه

قاراگٶز:سياه چشم ،داراي چشماني بامردمك سياه رنگ*

قَرَنفيل:گل ميخك

قلم گول :داراي نگاري چون گل ،زيبارخسار

قنيره : بي مثل ومانند ،زيبارخسار بي نظير

قوتلوآي :ماه مقدّس وخوش يمن *

قيز ناز:دختر نازنين وعشوه گر

قيزيل :سرخ ،طلا *

قيزيل گول :گل سرخ(رُز)،گل محمدي

كاراك :مردمك چشم *

كاواك:درخت تبريزي ،سپيدار *           

 كايرا:لطف واحسان ،نيكي كردن *

كايران :چمن ،مكاني مسطح ،ميدان *

كايناك :منبع ،مٲخذ،فعال ، پرانرژي

كَپَنَك : پروانه

كَكليك:كبك،پرنده كوهي

كَلَبَك:پروانه

كوتكو :ساده ،متواضع ،مٶدّب*

كونات : آنكه محبت وعلاقه سايرين راجلب مي نمايد ،مهربان *

كيميا :علم شيمي ،حكمت وقدرت

كٶلگه :سايه

كؤنول :قلب ،دل ،احساسات قلبي ،ميل واشتياق ،آرزو ،هوس

گلين :عروس

 گول آي :متشكل است ازدوكلمه «گول» و«آي»

گول ايز:نشان وعلامت گل ،ردِّ گل

گول باهار :گل وبهار

گول بَن : آنكه خالي زيبا چون گل داشته باشد

گول بنيز:گل چهره ،گل گونه

گول بوداق :شاخه گل ،بوته گل

گول تَك : گل نادروكمياب ،نظير گل

گول دَم : داراي نَفَسي خوشبوهمانند گل

گولدَن : به عمل آمده از گل ،متعلق به گل

گولر : خنده رو ،خندان ،تبسم كننده ، خوشحال ،مهربان ومشفق

گولرآي : «گولر» و«آي»

گول سئل :سيلي از گل وشكوفه، نظيروشبيه گل ،متعلق به گل

گول سئو:علاقه نسبت به گل ،دوستدار گل ،شيفته وشيداي گل

گول سئوَن :عاشق گل

گل سئوين :خنديدن ،رقص وخنده ،شاد ومسرور گشتن

گول سَرَن :پراكنده كننده گل

گولسون :همواره شاد ومسرور ،خوشبخت وخرّم ،خندان *

گول سوي :ازسلالۀ گل ،صاحب اصل و تباري نجيب وپاك چون گل *

گوللَر:گلها

گوللو :مزيّن شده با گل ،گلدار

گولوش :خنده،شاد ومسرورگشتن،حالت ووضعيت خنديدن،مزاح شادي ونشاط

گولومسَر :هميشه خندان *

گلابتون : رشته هاي باريك طلاونقره يارشته هاي نخي شبيه به آنها،نخ زردار

گول ياز: گل بهاري ،گياهي كه در فصل بهار گل دهد

گولين :نظير وشبيه به گل ،گلزار ،گلستان

گوموش : نقره *

گون :خورشيد،روز،دوره و زمان *

گون سئل :نظير ومانند خورشيد*

گونَش : خورشيد *

گون فَر :اشعه خورشيد ،پرتو آفتاب *

گونول : خواسته وخواهش دل

گٶركم :منظره،معروف شدن،شٲن وجلال،نماي خارجي *

گٶزده :محبوب وپسنديده،تقرير شده،برتراز همه،خوشايند

گؤزَل : زيبا،بي عيب ونقص *

گؤزَن : جذاب وگيرا ،زيبا

گؤك سئل:متعلق به آسمان *

گؤك سَن :متعلق به آسمان،آسماني

گؤك من: چشم آبي وبور،دختري با پوست سفيد وموي زرد رنگ

گؤنَن :شاد گشتن،مرطوب *

گؤي چَك : زيبا،دوست داشتني

لاچين :پرنده اي شكاري ازجنس شاهين با پاهاي قرمزرنگ *

ليل پار :گياهي برگ دار كه درمناطق پُرمي رويد

مئليسا :تُرَنج ،علف ليمو ،بالنگ

مارال : گوزن ماده ،زيبا

مارتي :مرغ دريايي

ماگنوليا : درخت يا بوته اي است هميشه سبز داراي گلهاي درشت خوش عطروزيبا وبرگهايش گاهي مي ريزد

ماويش : دختر بچه بور يا سفيد چهره اي كه چشماني به رنگ آبي روشن داشته باشد

ماه پاره : پارۀ ماه ،تكّه اي ازماه

مايوك :غنچه ،گل نشكفته

مَلتَم :باد ساحلي ،مه

مَنَكشه :گل بنفشه

مورايپَك : نوعي پارچه مخمل ،ابريشم بنفش رنگ

مورتان : رنگ  صورتي شفق به هنگام سپيده دم *

مورگول :گلي كه به رنگ بنفش است ،گل بنفش رنگ

مورَن : رود ،آب روان وجاري ،نهر بزرگ *

مويان :خيرات،خيرونيكي ،ثواب *

مين گول :دسته اي حاصل ازهزارگل 

مين ناز :  آنكه نازوغمزه اش فراوان است،كسي كه بسيارنازو آدا دارد

ناخيش:در اصل « نقش »است،طرح،شكل،زينت وخط

نارچيچك :گل انار

نارگول : گل انار

نارگيله : دانه هاي داخل انار

نارين :ظريف وباريك ،نازك ، ريزوكوچك

نارين گول: گل يا شكوفه ظريف وريز

ناز گول : گلي كه ناز كند ،گل نازنين

نازلي: پرنازوعشوه ،ب اادا و اطوار

نسترن :نسرين

نورال :نوراني شونده ،روشنايي مقدّس

نورايشيك : بسيار درخشان،برّاقترين نور،بسيارتابناك

نورپري:پري تابناك ونوراني

نورجان :داراي جاني تابناك ودرخشان،آفريده شده ازنور،بسيارزيبا

نورچين :سيل روشنايي ،درخشش نور

نوردان : خلق شده ازروشنايي

نورسان : همچون نور،نظير نور

نورلان : تابناك گردنده،درخشان شنونده،نوراني وبرّاق *

نورمان :خلق شده ازنور،نظير نور

وارجان :داراي قلب وروح وجان،اهل دل،صاحب حيات *

وَردا : برگرفته از واژه عربي« وَرد» به معناي گل سرخ است

هوماي(الهه) :الهه،پرندۀ هما،پرنده دولت وسعادت،يمن وبركت

يئشيم :سنگي سبزرنگ وبسيارقيمتي،سنگ يَشم

يئني شن :شادي جديد،جشن وشادي نو

يئني گول :گل نوشكفته،گلي كه هنوز طراوت داشته باشد

ياراش :خوشايندي،زيبايي،جذّابي *

ياراشيق : دوست داشتني ،زيباوجذاب ،خوشايند وخوش ظاهر *

يارپاق :دراصل «ياپراق» است،برگ درخت وگياهان

يارليك :فرمان امر،دستور *

يارماكان :هديه،ارمغان *

يازباهار : فصل مابين تابستان وزمستان،فصل پاييز

يازگول :گلي كه درفصل تابستان مي شكفد،گل تابستاني

ياسام :نظم وترتيب ،قاعده وقانون *

ياشا :آفرين ،زنده باد *

ياشار : زندگي كننده ،داراي عمري طولاني ،سالم وسرزنده *

ياشام : حيات،عمر،زندگي *

ياشيق : خورشيد،نور آفتاب *

ياشيل :سبزرنگ،تروتازه،باطراوت *

ياشين :رعدوبرق،صاعقه،آذرخش *

ياغمور : باران،بارندگي*

يالديز:مزيّن به آب طلا ونقره، زينت داده شده

يالقين :سراب *

ياناك :گونه ،هريك ازلپهاي درصورت *

يوجَل : رفعت، بلندي، گرانقدري *

يورتسال:منسوب به وطن ،وطني*

يوردام :چالاكي ،باسرعت وباشتاب حركت كردن ،ناز،عشوه وآدا *

يوردوم : وطن من ،زادگاه وميهن من *

يوروك :حيات ،آفرينش ،طرززندگي *

يوسما: نازنين ،داراي عشوه وادا

يوكسَل:برتر، والا ،اوج گيرنده وبالا رونده ،محترم، ذيقيمت *

يٶنال :داراي هدف وسمت وسو *

* هم قيزآدي دي و هم اوغلان آدي   

به  نقل از سايت http://www.arazit.com